Microbiome on skin-gut axis as new tools for healthy skin care in the Thai population

ไมโครไบโอม (microbiome) หรือกลุ่มจุลินทรีย์ในร่างกาย ประกอบด้วยแบคทีเรีย เชื้อรา และสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ที่อาศัยอยู่ในและบนร่างกายของคนเรา โดยไมโครไบโอมส่วนใหญ่ จะอาศัยอยู่ในลำไส้และบนผิวหนังของเรา กลุ่มจุลินทรีย์เหล่านี้ พบว่ามีบทบาทสำคัญในสุขภาพของคน ความไม่สมดุลของกลุ่มจุลินทรีย์ที่อาศัยอยู่บนผิวหนังหรือในลำไส้ จะส่งผลต่ออีกฝ่ายหนึ่ง โดยการเปลี่ยนแปลงของไมโครไบโอม เกิดได้จากปัจจัยที่หลากหลาย ซึ่งรวมถึง การเปลี่ยนแปลงของภาวะสุขภาพจิต การเป็นโรคลำไส้แปรปรวน (Irritable Bowel Syndrome, IBS) โรคเบาหวาน และ การเปลี่ยนแปลงของสภาพผิวหนัง

ระบบความเชื่อมโยงระหว่างผิวหนังและทางเดินอาหาร (skin-gut axis)  หมายถึง ระบบการเชื่อมต่อทั้งหมดระหว่างผิวหนังและระบบย่อยอาหาร ผิวหนังและทางเดินอาหารมีปฏิสัมพันธ์กับสภาพแวดล้อมทั้งภายในและภายนอกของร่างกาย โดยเป็นการสื่อสารกับโลกรอบตัว และโลกภายในร่างกายอย่างต่อเนื่อง โดยการสื่อสารส่วนใหญ่ จะเกิดจากกิจกรรมของไมโครไบโอม (microbiome) หรือกลุ่มจุลินทรีย์ที่มีอยู่ในร่างกาย  ซึ่งการทำความเข้าใจเกี่ยวกับบทบาทของจุลินทรีย์ต่อ metabolism, การเกิดการอักเสบ และ การทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ได้มีการพัฒนาขึ้นอย่างต่อเนื่อง จากความพร้อมของเทคนิคการทำ microbiome profilling ที่มีความไว และมีความเฉพาะเจาะจงมากขึ้น พร้อมกับการวิเคราะห์ด้วยวิธีการทางชีวสารสนเทศขั้นสูง ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความเชื่อมโยงที่ซับซ้อนระหว่างไมโครไบโอมกับสุขภาพของมนุษย์ อย่างไรก็ตาม ยังคงมีคำถามเกี่ยวกับธรรมชาติของความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มจุลินทรีย์ในลำไส้กับกลุ่มจุลินทรีย์ที่ผิวหนัง โดยเฉพาะในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการเกิดโรคผิวหนัง ซึ่งการศึกษาที่ผ่านมา ได้เน้นไปที่ความสัมพันธ์ระหว่างจุลินทรีย์ที่อาศัยอยู่บนผิวหนัง (skin microbiome) กับอาการของโรคผิวหนังต่าง ๆ เป็นหลัก ซึ่งทำให้ได้ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับบทบาทของจุลินทรีย์ที่พบบนผิวหนังต่อการเกิดโรคผิวหนัง (Mann et al., 2020) แต่การศึกษาความสัมพันธ์โดยตรงระหว่างกลุ่มจุลินทรีย์ที่อาศัยอยู่ที่ลำไส้ และ กลุ่มจุลินทรีย์ที่อยู่บนผิวหนัง ที่มีความเกี่ยวข้องกับการอักเสบของผิวหนังโดยเฉพาะบนใบหน้า ยังมีไม่มากนัก ดังนั้นเพื่อที่จะให้ได้ข้อมูลความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มจุลินทรีย์ที่อาศัยอยู่ที่ลำไส้กับกลุ่มจุลินทรีย์ที่อยู่บนผิวหนังให้มากขึ้น เพื่อให้เข้าใจถึงบทบาทและความสัมพันธ์ และนำไปสู่แนวทางในการรักษาโรคผิวหนังด้วยการปรับเปลี่ยนไมโครไบโอมในลำไส้ได้อย่างอย่างมีประสิทธิภาพ งานวิจัยนี้ จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาข้อมูลของกลุ่มจุลินทรีย์ที่อาศัยอยู่บนผิวหนังของคนไทย ร่วมกับข้อมูลกลุ่มจุลินทรีย์ที่อาศัยอยู่ในลำไส้ เพื่อใช้เป็นแนวทางในการศึกษาถึงความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มจุลินทรีย์ซึ่งจำเพาะต่อสภาวะทั้งสองร่วมกัน ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในการวิเคราะห์หากลุ่มจุลินทรีย์ที่ส่งผลต่อความสัมพันธ์ของระบบทั้งสอง และ ใช้เป็นข้อมูลเพื่อศึกษากลไกการเชื่อมต่อกันระหว่างกลุ่มจุลินทรีย์จากทั้งสองระบบ เพื่อนำไปต่อยอดสร้างนวัตกรรมที่เกี่ยวข้องกับการดูแลและบำรุงผิว โดยใช้การปรับเปลี่ยนกลุ่มจุลินทรีย์ที่อยู่ในลำไส้ที่มีความจำเพาะต่อคนไทยโดยใช้อาหารที่เหมาะสม ทำให้ลดค่าใช้จ่ายในการซื้อผลิตภัณฑ์นำเข้าเพื่อการดูแลผิวซึ่งมีราคาค่อนข้างสูง อีกทั้งยังเป็นผลิตภัณฑ์ที่ช่วยรักษาปัญหาด้านผิวหนังของคนไทยได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน