การเปรียบเทียบตัวแบบการเรียนรู้ของเครื่องสำหรับคาดการณ์การแพร่ระบาดของมอดเจาะผลกาแฟ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบตัวแบบการเรียนรู้ของเครื่องสำหรับคาดการณ์การแพร่ระบาดของมอดเจาะผลกาแฟ ในแหล่ง่เพาะปลูกกาแฟสายพันธุ์อะราบิกา 4 พื้นที่ จาก 2 จังหวัด คือ ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงป่าเมี่ยง ตำบลป่าเมี่ยง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงตีนตก ตำบลห้วยแก้ว อำเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่  ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยโป่ง ตำบลแม่เจดีย์ใหม่ อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย และศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยน้ำขุ่น ตำบลทาก้อ อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงรายเชียงราย โดยได้เก็บรวบรวมข้อมูลรายเดือนของจำนวนมอดเจาะผลกาแฟ (ตัว/1,800 ตร.ม.) และสภาพภูมิอากาศรายเดือน ได้แก่ อุณหภูมิ (องศาเซลเซียส) อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย (องศาเซลเซียส) อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย (องศาเซลเซียส) ความชื้นสัมพัทธ์ (ร้อยละ) ความเร็วลม (เมตรต่อวินาที) ปริมาณน้ำฝน (มิลลิเมตรต่อวัน) และความสูงของพื้นที่ (เมตร) ในพื้นที่ที่ศึกษาเป็นระยะเวลา 1 ปี และแบ่งข้อมูลออกเป็น 2 ส่วน คือข้อมูลฝึกสอน 80% เพื่อสร้างตัวแบบการเรียนรู้ของเครื่อง ได้แก่ เทคนิคซัพพอร์ตเวกเตอร์รีเกรสชัน (Support Vector Regression: SVR) โครงข่ายประสาทเทียม (Artificial Neural Network: ANN) และตัวแบบป่าสุ่ม (Random Forest: RF) และข้อมูลทดสอบ 20% เพื่อเปรียบเทียบประสิทธิภาพของตัวแบบการเรียนรู้ของเครื่อง ด้วยค่ารากที่สองของค่าความคลาดเคลื่อนเฉลี่ย (RMSE) และค่าสัมประสิทธิ์การตัดสินใจ และรวบรวมข้อมูลสภาพภูมิอากาศรายเดือนในอนาคตของปีพ.ศ. 2568 และ 2573 ที่มีสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ 2 สถานการณ์คือ SSP2-4.5 และ SSP5-8.5 เพื่อทำการคาดการณ์การแพร่ระบาดของมอดเจาะผลกาแฟในอนาคตด้วยตัวแบบที่ดีที่สุด

ผลการเปรียบเทียบตัวแบบ พบว่าตัวแบบ SVR มีประสิทธิภาพดีที่สุดในการพยากรณ์การแพร่ระบาดของมอดเจาะผลกาแฟ (R²=32.36%, RMSE = 42.91) และเมื่อนำตัวแบบ SVR มาคาดการณ์การแพร่ระบาดของมอดเจาะผลกาแฟในอนาคต พบว่าในปีพุทธศักราช 2568 และ 2573 จะมีการแพร่ระบาดอย่างรุนแรง โดยพบว่าในปีพ.ศ. 2568 และสภาวะ SSP5-8.5 พื้นที่ในจังหวัดเชียงใหม่จะมีการระบาดของมอดเจาะผลกาแฟอย่างรุนแรงมากที่สุดถึงร้อยละ 21.41 ในขณะที่พื้นที่ในจังหวัดเชียงรายมีการระบาดที่รุนแรงเพียงร้อยละ 11.41 จึงอาจสรุปพื้นที่ในจังหวัดเชียงใหม่จะมีแนวโน้มการระบาดของมอดเจาะผลกาแฟรุนแรงมากกว่าพื้นที่ในจังหวัดเชียงราย