วัสดุเพาะกล้าจากมะพร้าวน้ำหอมเหลือทิ้งเพื่อการเกษตรอย่างยั่งยืน

มะพร้าวน้ำหอมของประเทศไทยมีเอกลักษณ์ที่โดดเด่นทำให้เป็นสินค้าที่สามารถส่งออกไปหลายประเทศทั่วโลกและนำเงินตราเข้าสู่ประเทศ โดยมีแหล่งผลิตใหญ่ในภาคกลาง ทำให้เกิดปริมาณเศษมะพร้าวน้ำหอมเหลือทิ้ง จากแหล่งต่าง ๆ ในชุมชน บริเวณรับซื้อหรือล้ง และจากโรงงานอุตสาหกรรมแปรรูปในรูปของเปลือก และลูกมะพร้าว ซึ่งมะพร้าวน้ำหอมเป็นมะพร้าวอ่อนเปลือกสีเขียว การจัดการจึงยากกว่ามะพร้าวแห้งที่สามารถนำไปเป็นเชื้อเพลิงได้โดยตรง โดยเฉพาะจังหวัดราชบุรี และสมุทรสงคราม  เป็นพื้นที่ที่มีปัญหาเปลือกมะพร้าวน้ำหอมเหลือทิ้งอยู่เป็นจำนวนมาก โครงการวิจัยนี้จึงเกิดขึ้นจากการต่อยอดงานวิจัยเดิมที่นักวิจัยได้เคยพัฒนาวัสดุปรับปรุงดินจากวัสดุพื้นถิ่นและวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตรในพื้นที่สมุทรสงคราม และโครงการวิจัยพื้นฐานปีงบประมาณ 2566 ที่นำเปลือกมะพร้าวน้ำหอมมาผลิตเป็นวัสดุปรับปรุงดิน  โดยจะนำเปลือกมะพร้าวน้ำหอมเหลือทิ้งกลับมาใช้ใหม่ ด้วยการวิจัยและนวัตกรรมให้เกิดเป็นวัสดุเพาะกล้า เพื่อเพิ่มมูลค่าวัสดุเหลือทิ้ง และสร้างเศรษฐกิจใหม่อย่างยั่งยืน  ได้แก่ เศรษฐกิจชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน และเศรษฐกิจสีเขียว หรือ เศรษฐกิจ BCG (Bio-circular-green economic) โดยอาศัยหลักการหมักเปลือกมะพร้าวน้ำหอมให้เป็นน้ำหมักชีวภาพ แล้วนำน้ำหมัก และกากจากการหมักมาเป็นส่วนผสมในกระบวนการผลิตปุ๋ยชีวภาพจากเปลือกมะพร้าวน้ำหอม  โดยไม่ใช้สารเคมีในกระบวนการผลิตแต่ใช้วัสดุในพื้นที่มาช่วยในการเพิ่มธาตุอาหารเช่น มูลสุกร ซึ่งมีการเลี้ยงมากในภาคกลาง โดยเฉพาะจังหวัดราชบุรี อันจะทำให้ลดของเสียในกระบวนการผลิตให้เป็นศูนย์ (Zero waste) สร้างนวัตกรรมด้วยการไม่นำเปลือกมะพร้าวมาแช่น้ำก่อนเพื่อสกัดเอาแทนนินซึ่งเป็นสารประกอบฟีนอลิกออก เนื่องจากจะเกิดน้ำเสียที่ต้องกำจัดทิ้ง แต่จะมีการหมักโดยตรงและการใช้ถ่านชีวภาพร่วม โดยถ่านชีวภาพมีสมบัติในการดูดซับ เร่งการย่อยสลาย กักเก็บไนโตรเจนและสารอินทรีย์  ศึกษาหาสัดส่วนองค์ประกอบที่เหมาะสมในการหมักที่เกษตรกรสามารถทำได้เอง โดยไม่ต้องใช้เทคโนโลยีขั้นสูง เพื่อให้ได้วัสดุเพาะกล้าสำหรับใช้ในครัวเรือนหรือเป็นผลิตภัณฑ์สำหรับชุมชนในการจำหน่ายต่อไป งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ข้อ ได้แก่ 1) เพื่อหาสัดส่วนผสมของการทำปุ๋ยหมักมะพร้าวน้ำหอมจากกากน้ำหมัก 2) เพื่อศึกษาผลของการใช้ถ่านชีวภาพต่อการหมักปุ๋ยจากมะพร้าวน้ำหอมเหลือทิ้งและผลิตเป็นวัสดุเพาะกล้า 3) เพื่อประเมินความคุ้มค่าทางเศรษฐศาสตร์และผลประโยชน์ทางด้านสิ่งแวดล้อมของวัสดุเพาะกล้าที่ได้  ระเบียบวิธีการวิจัยประกอบด้วย การศึกษาองค์ประกอบทางกายภาพและเคมีของวัตถุดิบต่าง ๆ   การวิเคราะห์สารประกอบฟีนอลิกในน้ำหมัก  การหาสัดส่วนผสมในการทำปุ๋ยหมักจากเศษมะพร้าวน้ำหอมเหลือทิ้ง โดยจะทำการศึกษาควบคู่กับการใช้ชุดควบคุมที่ไม่เติมถ่านชีวภาพ ศึกษาร้อยละการงอกของเมล็ดพืช และทดสอบการเพาะกล้า  ตลอดจนการประเมินต้นทุนการผลิต และระยะเวลาคืนทุน  รวมทั้งประเมินปริมาณเปลือกมะพร้าวเหลือทิ้งที่นำมาใช้ประโยชน์ต่อวัสดุเพาะกล้า และคำนวณการปล่อยแก๊สเรือนกระจกจากกระบวนการผลิตวัสดุเพาะกล้า เพื่อเป็นข้อมูลสำหรับการทำคาร์บอนฟุตพริ้นท์ผลิตภัณฑ์ต่อไป และจะมีการถ่ายทอดผลงานวิจัยในรูปแบบต่างๆ เช่นการนำเสนอผลงานทางวิชาการ และให้กลุ่มผู้ผลิตผักอินทรีย์   โดยมีงบประมาณในการทำวิจัย 951,000 บาท   โครงการดังกล่าวสอดคล้องกับการขับเคลื่อนประเทศไปสู่เศรษฐกิจใหม่ BCG และตรงตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 2 ยุติความหิวโหย (No hunger) ที่ส่งเสริมการทำการเกษตรที่ยั่งยืน เพิ่มผลิตภาพทางการเกษตรและรายได้ โอกาสในการเพิ่มมูลค่า และ เป้าหมายที่ 12 สร้างหลักประกันให้มีแผนการบริโภคและการผลิตที่ยั่งยืน (Responsible consumption) ที่ลดการปล่อยของเสีย โดยการป้องกัน การลด การแปรรูปเพื่อนำกลับมาใช้ใหม่ และนำมาใช้ซ้ำ   โดยจะเลือกพื้นที่ภาคกลาง เป็นพื้นที่ศึกษาและถ่ายทอดเทคโนโลยีเพื่อใช้เป็นต้นแบบในการจัดการเศษมะพร้าวน้ำหอมอย่างยั่งยืน