Extraction of oligosaccharides from jackfruit pulp by solvent and ultrasound-assisted extraction

          โอลิโกแซคคาไรด์ (oligosaccharides) เป็นหนึ่งในอาหารเชิงหน้าที่ (Functional Foods) กำลังเป็นสิ่งสนใจ เนื่องจากมีสมบัติในการเป็นสารพรีไบโอติกที่ร่างกายไม่สามารถถูกย่อย และดูดซึมในระบบทางเดินอาหารส่วนต้นได้ แต่พรีไบโอติกผ่านเข้าสู่บริเวณลำไส้ใหญ่ และมีผลต่อการเจริญและกิจกรรมของเชื้อจุลินทรีย์ที่เจริญภายในลำไส้ใหญ่ (probiotics) ส่งเสริมสุขภาพระบบทางเดินอาหาร และระบบขับถ่าย (Gibson และ Roberfroid, 1995) จากการที่จุลินทรีย์โปรไบโอติกได้ย่อยพรีไบโอติกแล้ว ได้ผลิตภัณฑ์ที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย เช่น กรดไขมันสายสั้น (short chain fatty acid: SCFA) ทำให้สภาวะในลำไส้มี pH ลดลง ลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งลำไส้ เพิ่มการดูดซึมแร่ธาตุ ยังช่วยลด และยับยั้งการเจริญของเชื้อจุลินทรีย์ก่อโรค (pathogens) ได้อีกด้วย เช่น E. coli, Salmonella sp. และ Clostridium sp. ส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกัน และต้านการอักเสบ เป็นต้น (Aachary, 2009)

การสกัดพรีไบโอติกจากพืชโดยตรงมีน้อยโดยเฉพาะในประเทศไทย เนื่องจากขาดวิธีการสกัดและเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพ ในขณะที่ประเทศไทยมีพืชที่มีศักยภาพในการผลิตเป็นพรีไบโอติกอยู่หลายชนิด ดังนั้นในงานวิจัยนี้จึงได้สนใจพืชที่มีความน่าจะเป็นในการผลิตพรีไบโอติกได้แก่ ขนุน โดยขนุนเป็นพืชที่น่าสนใจเนื่องจากในซังขนุนมีคาร์โบไฮเดรตเป็นองค์ประกอบ ร้อยละ 19.77 ซึ่งมีใยอาหารที่สำคัญทั้งเซลลูโลส เฮมิเซลลูโลส และเพกตินเป็นส่วนประกอบ จึงมีศักยภาพที่จะนำมาสกัดเป็นสารพรีไบโอติก แต่วิธีการสกัดพรีไบโอติกก็เป็นปัจจัยที่สำคัญเช่นการ โดยใช้สารเคมีหรือเชื้อจุลินทรีย์อาจมีการปนเปื้อน หรืออันตรายหากเกิดผลพลอยที่ไม่ต้องการ และเป็นอันตรายต่อสุขภาพ ดังนั้นวิธีการสกัดทางกายภาพ จึงเป็นวิธีการสกัดที่น่าสนใจอีกวิธีหนึ่งที่น่าสนใจ โดยใช้น้ำในการสกัดร่วมกับเครื่องมือเฉพาะ ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม สกัดไม่ยุ่งยาก และไม่เกิดผลพลอยได้ที่เป็นอันตราย เช่น การใช้อัลตราโซนิค

จากข้อมูลข้างต้น ขนุนมีความสามารถที่จะนำมาสกัดโอลิโกแซคคาไรด์ได้ แต่มีการศึกษาการสกัดโอลิโกแซคคาไรด์เพื่อเป็นพรีไบโอติกน้อยมาก ส่วนใหญ่ใช้เมล็ดขนุนในการสกัด แต่ซังขนุนก็มีศักยภาพที่จะนำมาสักัดได้เช่นกัน ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงสกัดโอลิโกแซคคาไรด์เชิงหน้าที่จากซังขนุนโดยใช้เทคโนโลยีสะอาด (green technology) ด้วยการสกัดด้วยน้ำร่วมกับการใช้คลื่นเสียงอัลตราโซนิค และปลอดภัยในด้านการเป็นพรีไบโอติก เพื่อเป็นแนวทางในการใช้ประโยชน์นำไปเป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์อาหารและเครื่องสำอาง ยังเป็นการเพิ่มมูลค่าของเหลือทิ้งทางการเกษตรอีกด้วย