การควบคุมผลผลิตสารสำคัญ (ออกฤทธิ์) ทางยาในพืชสมุนไพรด้วยเกษตรแม่นยำ เพื่อตอบโจทย์การแพทย์แม่นยำสำหรับสมุนไพรไทย: ฟ้าทะลายโจร

สมุนไพรเป็นยาพื้นบ้านแผนโบราณของไทยมาแต่อดีต และปัจจุบันได้รับความนิยมมากขึ้น เนื่องจากผู้ป่วยจำนวนไม่น้อยหันมาใช้สมุนไพรแทนยาจากการสังเคราะห์ทางเคมี ฟ้าทะลายโจรใช้เป็นยาสามัญประจำบ้าน มีคุณสมบัติบรรเทาอาการไข้หวัด แก้ไอ และเจ็บคอ นอกจากนี้ กระทรวงสาธารณสุขรายงานว่า สารสกัดฟ้าทะลายโจร มีฤทธิ์ยับยั้งการเพิ่มจำนวนของไวรัสโควิด-19 ได้ แม้ว่าจะยังไม่พบว่ามีฤทธิ์ที่สามารถป้องกันเซลล์จากการติดเชื้อไวรัสโควิด-19 ได้ก็ตาม ฟ้าทะลายโจรมีคุณสมบัติทางยามากมาย แต่เนื่องจากเป็นสมุนไพรที่มีรสขมมาก จนได้ชื่อว่า King of bitter การบริโภคจึงอยู่ในรูปผงบรรจุในแคปซูล กลุ่มของสารออกฤทธิ์สำคัญที่พบในฟ้าทะลายโจร คือ diterpenoids, flavonoids และ polyphenols โดยเฉพาะ andrographolides ซึ่งเป็นสารที่มีมากที่สุดและมีฤทธิ์ทางชีวภาพ นอกจากนี้ยังมีสารที่เป็นอนุพันธ์ที่สำคัญ ได้แก่ 14-deoxy-11,12-didehydroandrographolide, neoandrographolide และ 14-deoxyandrographolide สำหรับสารในกลุ่ม flavonoids ที่พบได้แก่ 7-O-methylwogonin, apigenin, onysilin และ 3,4-dicaffeoylquinic acid สารสำคัญเหล่านี้พบได้ในทุกส่วนของต้นแต่จะพบมากในใบ ปริมาณและการสะสมสารออกฤทธิ์ในต้นขึ้นอยู่กับ ชิ้นส่วนของเนื้อเยื่อพืช (ใบ ราก ลำต้น) อายุของใบ พื้นที่ปลูก ฤดูกาลปลูก การให้น้ำ-ปุ๋ย ระยะห่างระหว่างต้น และช่วงเวลาที่เก็บเกี่ยว ดังนั้นคุณภาพของฟ้าทะลายโจรที่ใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตเป็นยารักษาโรคจึงมีความสำคัญมากต่อคุณภาพและปริมาณสารออกฤทธ์ในยา หากวัตถุดิบที่ใช้ในการผลิตยามีปริมาณสารสำคัญไม่แน่นอนจะส่งผลต่อการรักษาอาการโรคได้ มีรายงานการวิจัยจำนวนมากที่พบว่า elicitors (ตัวกระตุ้น) หลายชนิด เช่น แสง LED โปรตีนไฮโดรไลเสท กรดซาลิกไซลิค สามารถกระตุ้นการสังเคราะห์สาร secondary metabolites  ต่างๆ ในพืชได้ ตลอดจนสามารถช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืช ส่งเสริมคุณภาพของผลผลิต และช่วยป้องกันพืชภายใต้สภาวะความเครียดต่างๆ เช่น การเข้าทำลายของเชื้อสาเหตุโรคพืช การทนแล้ง การทนเค็ม และทนต่อสภาพอุณหภูมิสูง เป็นต้น ดังนั้นในงานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาอิทธิพลของ elicitors ชนิดต่างๆ ที่มีต่อการสังเคราะห์สารออกฤทธิ์ในฟ้าทะลายโจร จากนั้นทำการคัดเลือกชนิดของ elicitors ที่มีประสิทธิภาพในการชักนำการสังเคราะห์สารออกฤทธิ์มาก และเป็นวิธีที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้งานได้ง่ายในฟาร์มเกษตรกร ตลอดจนต้องมีต้นทุนที่ไม่แพงมากนักมาศึกษาการแสดงออกของยีนที่เกี่ยวข้องกับการสังเคราะห์สารออกฤทธิ์สำคัญเพื่อใช้ประโยชน์ในการเป็น maker genes สำหรับการศึกษาต่อยอด เช่น ใช้เพื่อการคัดเลือกพันธุ์ของฟ้าทะลายโจรที่ผลิตสารออกฤทธิ์สำคัญสูง ใช้สำหรับการศึกษาการแสดงออกของยีนที่ควบคุมการสร้างสารสำคัญในระหว่างการเพาะปลูกในสภาวะต่างๆ ซึ่งจะช่วยทำให้ย่นระยะเวลาในการศึกษาวิจัยได้เร็วขึ้น  ทั้งนี้ผู้ที่จะได้รับประโยชน์จากการศึกษาครั้งนี้คือ เกษตรกรสามารถปลูกฟ้าทะลายโจรที่มีสารออกฤทธิ์สำคัญสูงเพื่อป้อนเข้าสู่โรงงานผลิตยาสมุนไพรฟ้าทะลายโจร ทำให้ได้ยาที่มีสารออกฤทธิ์ที่สม่ำเสมอเพียงพอต่อการรักษาอาการโรคของผู้ป่วย